KIEDY MOŻLIWE JEST ZATRZYMANIE PRAWA JAZDY ZA ALIMENTY
Żeby dłużnikowi alimentacyjnemu można było odebrać prawo jazdy, to najpierw jego obowiązek alimentacyjny musi zostać dookreślony w orzeczeniu sądowym (wyroku zasądzającym alimenty lub postanowieniu udzielającemu zabezpieczenia) lub ugodzie w przedmiocie alimentów, a następnie – wobec braku dobrowolnego płacenia alimentów – wszczęta na podstawie takiego orzeczenia sądowego lub ugody egzekucja musi okazać się być bezskuteczna, tzn. nie będzie możliwe wyegzekwowanie pełnej kwoty alimentów (zarówno bieżących, jak i zaległych).
Co przy tym istotne, niezbędnym jest, aby dłużnik alimentacyjny przez okres ostatnich 6 miesięcy nie wywiązywał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie wyższej niż 50 % kwoty alimentów ustalonych w orzeczeniu sądowym lub ugodzie. Innymi słowy, dłużnik alimentacyjny przez co najmniej pół roku nie może ani razu zapłacić alimentów w kwocie wyższej niż połowa zasądzonych od niego .
W takim wypadku osoba uprawniona do alimentów (najczęściej rodzic działający w imieniu dziecka) może złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na swoje miejsce zamieszkania wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego.
Do takiego wniosku należy dołączyć zaświadczenie uzyskane od komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjnego o bezskuteczności egzekucji alimentów, zawierające informacje o stanie egzekucji, przyczynach jej bezskuteczności oraz działaniach podejmowanych w celu wyegzekwowania zasądzonych alimentów. Nawet jednak, gdy takie zaświadczenie nie zostanie załączone, to organ sam zwróci się do właściwego komornika o jego przesłanie.
Na skutek powyższego wniosku organ albo samodzielnie wszczyna postępowanie albo – gdy zajdzie taka potrzeba z uwagi na odmienne miejsce zamieszkania – występuje z wnioskiem do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika alimentacyjnego o podjęcie wobec niego działań.
Zaznaczyć przy tym należy, że uprawniony do alimentów nie musi występować z powyższym wnioskiem o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego w przypadku przyznania mu świadczeń z funduszu alimentacyjnego, albo w przypadku umieszczenia go w pieczy zastępczej. Wówczas organy działają z urzędu, tzn. bez potrzeby inicjatywy uprawnionego do alimentów.
W ramach ww. postępowania organ (wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy dla dłużnika alimentacyjnego) przeprowadza wywiad alimentacyjny, w celu ustalenia sytuacji rodzinnej, dochodowej i zawodowej dłużnika alimentacyjnego, a także jego stanu zdrowia oraz przyczyn niełożenia na utrzymanie osoby uprawnionej. Dodatkowo organ odbiera od dłużnika alimentacyjnego oświadczenie majątkowe oraz informuje dłużnika o przekazaniu do biura informacji gospodarczej informacji gospodarczej o zobowiązaniach alimentacyjnych w razie powstania zaległości za okres dłuższy niż 6 miesięcy.
Powyższe oświadczenie dłużnik alimentacyjny składa pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Jeżeli zatem okaże się później, że dłużnik alimentacyjny oświadczył nieprawdę, będzie to podstawą do pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej.
W przypadku, gdy okaże się, że dłużnik alimentacyjny nie może wywiązać się ze swoich zobowiązań z powodu braku zatrudnienia, to organ zobowiąże go do zarejestrowania się jako bezrobotny albo jako poszukujący pracy w przypadku braku możliwości zarejestrowania się jako bezrobotny, wraz ze wskazaniem nie dłuższego niż 30-dniowy termin na wykonanie tego zobowiązuje.
I wreszcie, w przypadku, gdy dłużnik alimentacyjny:
uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego,
odmawia złożenia oświadczenia majątkowego,
odmawia zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy w terminie wyznaczonym przez organ,
odmawia bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac na zasadach robót publicznych albo udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych,
to organ wszczyna postępowanie dotyczące uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, a następnie wydaje decyzje o uznaniu go za taką osobę. Jeżeli decyzja ta stanie się ostateczna (tzn. dłużnik się nie odwoła, albo jego odwołanie nie zostanie uwzględnione), to organ następnie – po uzyskaniu z centralnej ewidencji kierowców informacji, że dłużnik alimentacyjny posiada uprawnienie do kierowania pojazdami, m.in. kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego. Na podstawie takiego wniosku starosta wydaje następnie decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy.
ODZYSKANIE PRAWA JAZDY
Prawo jazdy nie jest odbierane dłużnikowi alimentacyjnemu na zawsze. Istnieje bowiem możliwość uchylenia decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy. Jest to jednak możliwe tylko na wniosek organu (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika), w przypadku wystąpienia jednej z poniższych przesłanek.
Pierwszą z nich jest ustanie przyczyny zatrzymania prawa jazdy (co będzie miało miejsce przykładowo, gdy dłużnik w końcu złoży oświadczenie majątkowe czy zarejestruje się w urzędzie pracy) oraz wywiązywanie się przez dłużnika alimentacyjnego przez okres ostatnich 6 miesięcy w każdym miesiącu z ciążących na nim zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty alimentów ustalonych w orzeczeniu sądowym lub ugodzie. Obie te przesłanki muszą być spełnione łącznie, a zatem nie wystarczy spełnienie tylko jednej z nich. Co się tyczy tej ostatniej okoliczności, to nie chodzi o jednorazowe pokrycie 50% kwoty alimentów za ostatnie 6 miesięcy, ale systematyczność w płaceniu alimentów przez okres kolejnych 6 miesięcy, przy czym w żadnym z tych miesięcy zapłacona kwota nie może być niższa niż 50% należności alimentacyjnej.
Drugą z przesłanek jest utrata statusu dłużnika alimentacyjnego, co nastąpi w przypadku spłaty całości zadłużenia alimentacyjnego (dopuszczalna wydaje się być również wykładnia podług, której dana osoba utraci status dłużnika alimentacyjnego nawet jeśli będzie miała zaległość alimentacyjna za okres jednego miesiąca). Ten sposób jest zatem szybszy (nie ma potrzeby odczekania aż 6 miesięcy systematycznego płacenia alimentów), ale droższy (trzeba zapłacić całość zadłużenia alimentacyjnego).
Zgodnie z art. 5 ust. 3b ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, jeżeli decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna, organ właściwy dłużnika składa wniosek o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny oraz po uzyskaniu z centralnej ewidencji kierowców informacji, że dłużnik alimentacyjny posiada uprawnienie do kierowania pojazdami, kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego wraz z odpisem tej decyzji. Z kolei art. 5 ust. 5 ustawy stanowi, że na podstawie wniosku, o którym mowa w ust. 3b, starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy.
Niniejszy artykuł:
1) nie stanowi indywidualnej opinii prawnej, a jedynie posiada charakter informacyjny;
2) został sporządzony w stanie prawnym na dzień 02.11.2022 r.;
3) nie można go kopiować zarówno w części jak i w całości, wszelkie prawa są zastrzeżone.